Oturma izninde yeni düzenleme ile 18 Mayıs 2015 tarihinden itibaren başvuru prosedürü tamamen değişmiştir. Başvurular İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından alınmaktadır. Türk vatandaşı olmayıp da Türkiye’de oturmak için, vize süresi veya vize muafiyet süresi içinde oturma izni (residence permit) için başvuru yapmanız gerekmektedir. Yabancıların İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun‘a göre Türkiye’ye girişten itibaren 1 ay içinde ve herhangi bir işe girmeden bu başvurunun yapılması gerekmektedir. Türkiye’de kanuni kalış süresi hesaplanırken, yurda giriş tarihinden itibaren geriye doğru 180 gün içinde 90 günü aşmamış olma koşulu uygulanır.
Türk vatandaşı olmayanların Türkiye’de oturmak için, vize süresi veya vize muafiyet süresi içerisinde oturma izni/ikamet tezkeresi (residence permit) için başvuru yapmaları gerekmektedir. Türkiye’de kanuni kalış süresi hesaplanırken, yurda giriş tarihinden itibaren geriye doğru 180 gün içinde 90 günü aşmamış olma koşulu uygulanmaktadır. Bu sebeple son 180 gün içinde Türkiye’de kaldığı süre 90 günü geçen yabancıların da Türkiye’de kalmaya devam edebilmeleri için oturma iznine başvurmaları zaruridir.
Oturma izninde yeni düzenleme ile 18 Mayıs 2015 tarihinden itibaren başvuru prosedürü tamamen değişmiştir. Başvurular İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından alınmaktadır. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun düzenlemiş bulunduğu uygulama doğrultusunda refakat uygulaması kaldırılarak, her yabancının başvuru ve izin belgesinin ayrı düzenlemesi uygulaması getirilmiştir.
• İkamet İzni Başvuru Formu (Elektronik ortamda doldurulmaktadır. Yabancı veya yasal temsilci tarafından imzalanmalıdır)
• Pasaport veya yerine geçen belgenin aslı ve fotokopisi
• 4 adet fotoğraf (Son 6 ay içinde çekilmiş, fonu beyaz ve biyometrik olmalıdır. E-ikamet sisteminden yapılan online başvuru için ilgili şartları taşıyan fotoğrafın elektronik ortamdaki kopyası da gerekmektedir)
• Kalınacak sürede yeterli ve düzenli maddi imkana sahip olduğuna dair beyan (Başvuru formunda beyan edilmektedir. İdare, destekleyici belge isteyebilir.)
• Geçerli Sağlık Sigortası (Sigorta Süresi, istenilen oturma izni süresini kapsamalıdır.)
• Tercih edilen oturma izni çeşidi ve kalma nedenine göre idare tarafından talep edilen destekleyici belgeler
Gerekli belgeler başvuruda bulunulacak oturma izninin türüne göre değişiklik göstermektedir. Oturma izni ya da halk arasında kullanılan terimi olan ikamet tezkeresi (residence permit) türleri kişinin Türkiye’de bulunma amacına ve kimi durumlarda vize türüne göre belirlenmektedir. Türkiye’ye sadece turistik amaçla, eğitim-öğrenim görmek amacıyla, eşi ziyaret etmek için, iş görüşmesi gerçekleştirmek için, staj amacıyla, ev hizmetlerinde çalışmak için veya başka sebeplerle gelmiş olanların, oturma izninizi süreli veya süresiz biçimde alma hakkı bulunmaktadır.
Ülkeden ülkeye değişiklik göstermekle birlikte genellikle ilk seferde 6 ay veya 1 yıllık oturma izni verilmektedir. Göç İdaresi resmi sitesinde 6 çeşit oturma izni türü belirlenmiştir.
• Kısa Dönem İkamet İzni
• Aile İkamet İzni
• Öğrenci İkamet İzni
• Uzun Dönem İkamet İzni
• İnsani İkamet İzni
• İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni
Ayrıca hangi ülke vatandaşı olduğunuza göre, ülkeniz ile Türkiye arasında yapılmış ikili anlaşmalara, adli sistemdeki kaydınıza bakılmasını gerektirmektedir. Buna göre yine gerekli belgeler, ödenecek harç, yazılacak dilekçe formatı ve ikamet izninin süresi değişiklik gösterecektir.
Son zamanlarda oturma iznine olan yoğun talepten dolayı Göç İdaresi’nden randevu almak oldukça zorlaştığından dolayı randevular yaklaşık 90 gün sonraya verilmektedir. Ancak oturma izni başvurusunu yapmış yabancılar “müracaat belgesi” ile vize süreleri yahut vize muafiyet süreleri son bulsa dahi bu belge ile randevu tarihine kadar Türkiye’de yasal olarak kalma hakkına sahip olmaktadırlar.
Hali hazırda oturma izni almış yabancıların oturma izni uzatma başvuruları, oturma izni süresinin dolmasına 60 (altmış) gün kalmasından itibaren ve her halükarda oturma izninin süresi dolmadan önce yapılmalıdır.
Uzatma başvurusu için, e-İkamet sisteminden oturma izni uzatma başvurusunda bulunulması ve istenen belgelerin tamamlanarak ikamet edilen ilin İl Göç İdaresi Müdürlüğüne posta yoluyla 5 (beş) gün içerisinde gönderilmesi gerekmektedir.
Uzatma başvurusu sırasında daha önce verilen bilgilerin doğru eksiksiz bir şekilde girilmelidir. Aksi takdirde e-İkamet sistemi uzatma başvurusu yapılmasına izin vermeyerek randevu sistemine yönlendirmektedir.
4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’a göre;
• Türkiye’de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancılar
• Bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancılar
• Yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler
çalışma izni almak zorundadır.
Çalışma İzni başvuruları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından alınmaktadır. Bakanlığa yapılacak çalışma izni başvuruları bir işyeri veya işletme üzerinden yapılmalıdır. Yabancıların istedikleri herhangi bir işyerinde çalışabilmelerine olanak sağlayan bir izin sistemi mevcut değildir. Bir yabancı, işveren olmaksızın kendi başına çalışma izni başvurusunda bulunamamaktadır.